De Kempense vekens, typische houten poorten die het vee op zijn plaats hielden, verdwenen in de loop der jaren uit de Kempen. In natuurreservaat de Tikkebroeken zijn er opnieuw 3 te bewonderen.
Regionaal Landschap Voorkempen én Kleine en Grote Nete willen met de terugkeer van de houten weidepoorten in de Tikkebroeken het Kempense karakter van de omgeving versterken.
Jan Ostermeyer van Regionaal Landschap: "Een veken zorgde ervoor dat het vee binnen de wei bleef maar sloot net zo goed bossen, dorpen of gehuchten af van de 'boze buitenwereld'..."
Wat is een Kempens Veken?
Een Veken is een oude benaming voor een poort of hek dat een weide of erf afsluit. Er bestonden verschillende types van vekens. De meest bekende zijn de "liggende boom" en het hek met topdriehoek, zoals voorgesteld op het schilderij van J. Bosch, De Marksramer.
Akkers werden omheind om de gewassen te beschermen tegen dieren, de opening werd afgesloten met een veken. Het vee graasde op de gemene weiden rond het dorp.
In het oude Kempense dorp was het verplicht om een veken of poort te plaatsen in elke opening in de omheining waar een rijweg met erfdienstbaarheid doorheen liep. Iedereen was verplicht om vekens of horden opnieuw te sluiten die hij tegenkwam op zijn weg. Er stond een sanctie op het open laten staan evenals het opzettelijk beschadigen.
Terug van weggeweest
In de Kempen bestonden tot in de 18e eeuw gemene weiden, waardoor de noodzaak van omheinde akkers bleef bestaan. Met de industriële revolutie werd ijzer en staal makkelijker voorhanden. Er verschenen stalen hekken en de houten afsluitingen verdwenen.
Met steun van Leader Kempen Zuid (Europees landbouwfonds) konden drie kandidaten een nieuw veken, in inheemse houtsoorten en met vooral ambachtelijke technieken als pen- en gatverbindingen, aanleveren.
Aan de toegang van het natuurreservaat (aan De Kluis Kasterlee) vind je een veken met liggende boom, in het reservaat zelf staan nog 2 vekens met topdriehoek.
Wie ze van dichtbij wil zien, kan nu zondag 1 oktober om 14 uur met Natuurpunt Kasterlee 2 uur door de Tikkebroeken wandelen. (pb Regionaal Landschap Voorkempen)
